“We zijn in paniek. De bluf is weg,” stelt Ronald de Boer in de studio van de NOS. De oud-international doelt daarmee op de opvallende keuze van bondscoach Guus Hiddink om terug te vallen op het 1-5-3-2 systeem: de formatie waarmee Louis van Gaal succes had op het WK in Brazilië. Opvallend; tijdens de bekendmaking van zijn eerste selectie gaf Hiddink nog aan Oranje te laten aantreden in het oer-Hollandse 1-4-3-3. Na slechts één verloren oefenwedstrijd valt Hiddink echter alweer terug op een ‘veilig’ systeem met vijf verdedigers.
Niet alleen de Boer uit kritiek op de verandering van speelwijze van Hiddink. Ook ex-bondscoach Bert van Marwijk ziet Oranje liever voetballen in een systeem met vleugelaanvallers: “In deze groep kwalificeer je je ook met 1-4-3-3,” zegt hij voor aanvang van de EK kwalificatiewedstrijd tegen Tsjechië.
Tijdens dit duel in en tegen Tsjechië komt het Nederlands elftal na 21 minuten op achterstand na een uithaal van Borek Dockal. Hiddink besluit daarom om al na 38 minuten in te grijpen; de bondscoach schakelt over naar 4-3-3 en wisselt de ongelukkig spelende centrale verdediger Veltman voor de snelle rechtsbuiten Narsingh. Tijdens het praatprogramma Studio Voetbal liet van Marwijk weten dat het switchen van speelsysteem echter geen makkelijke opgave is: “Ik heb vaak gelezen dat 4-3-3 in ons DNA zit, maar nu heb je een maand lang dat andere andere systeem gespeeld. Nu gaan we terug en ze moeten er toch weer aan wennen. Het is niet zo makkelijk om een team op een bepaalde manier te laten spelen.”
Ook voetbalanalist Jan van Halst zet vraagtekens bij het ingrijpen van de bondscoach. Van Halst vraagt zich af of de snelle wissel van de bondscoach een teken van kracht of van zwakte is en haalt tevens de WK-wedstrijd tegen Australië aan. Tijdens deze wedstrijd deed van Gaal precies hetzelfde; een hoofdblessure bij Martins Indi was voor van Gaal de aanleiding om de verdediger naar de kant te halen voor de aanvaller Depay. Hiermee schakelde van Gaal van een 1-3-5-2 naar een 1-4-3-3 systeem. Tot het moment van de wissel had Oranje het erg moeilijk tegen de Australiërs, pas na het inbrengen van Depay kon Nederland het verschil maken; Depay werd matchwinner en Nederland boekte een moeizame 3-2 overwinning.
Hoewel het Nederlands elftal in de tweede helft tegen Tsjechië beter voetbal liet zien, ging ook het tweede duel onder leiding van de nieuwe bondscoach verloren. In de laatste 17(!) wedstrijden onder van Gaal verloor het Nederlands elftal geen enkele officiële wedstrijd in reguliere speeltijd. 1-4-3-3 of 1-5-3-2? Hiddink zal een keuze moeten maken; door constant te wisselen raken spelers verwikkeld in het eigen spelsysteem.
